De Schaopkoel
Historie
Hoe het vroeger ging.
De Schaopkoel was een natuurlijke dobbe en werd gebruik om schapen te wassen voor hun jaarlijkse scheerbeurt. De scheper seinde de hoornboer in dat de schapen naar de brink moesten komen. De scheper kondigde dan aan wanneer het schaapscheren zou plaatsvinden. De boer die aan de beurt was om de hekken naar de Schaopkoel te brengen, diende vroegtijdig aanwezig te zijn. De schapen werden in de hekken gedreven in afwachting van hun wasbeurt. Deze hekken werden pal naast de Schaopkoel geplaatst.
Een voor een werden de schapen in het water gedreven door de wassers, die zich in de bosjes hadden omgekleed. De schapenwol werd goed gewassen en gespoeld. Aan de andere kant van de kuil werd het schaap weer op het droge geholpen. Tijdens de pauze werd vaak een ‘buursborrel’ gedronken. Als alle schapen waren gewassen werden de knechten, die voor het eerst hierbij hadden meegeholpen, ondergedompeld. Zij konden dit afkopen met een ‘halve kan draank (drank) Voor het scheren, dat 2 weken later plaatsvond, werd weer een dag vastgesteld. Men begon rond 4 uur ’s morgens, zodat de schapen nog mee konden naar de heide.
Uit de omliggende dorpen en de veengebieden kwamen de boeren naar Valthe om hun schapen te wassen. Rond 1860 betaalden ze 5 cent per schaap aan de Boermarke.
De ijzers onder en gaan!
IJsvereniging
Van natuurlijke dobbe tot ijsbaan.
In 1920 kreeg de oudercommissie van de openbare lagere school het recht van de Boermarke om wedstrijden te houden op de Schaopkoel. Op 18-11-1933 wordt er een regelement op gesteld voor de ijsvereniging en komt er een bestuur die niet meer alleen bestaat uit leden van de oudercommissie.
In 1944 is de ijsbaan uitgediept door vrijwilligers en op 1-1-1946 wordt de ijsvereniging een rechtspersoon. Tevens wordt er 2.25.00 ha land aangekocht van de familie Bosscher voor de prijs van 600,00 gulden per ha. Voor deze aankoop worden er renteloze aandelen uitgegeven van 10,00 gulden per stuk voor de financiering van de grond. Deze aandelen worden in latere jaren uitgeloot.
De Boermarke schenkt de Schaopkoel aan de ijsvereniging, zodat deze eigenaar wordt.
Om meer en sneller water in de baan te krijgen werd in de afwateringsloot een stuw aangelegd.
In 1960 is in Roswinkelerveen is een afbraakwoning aangekocht en weer opgebouwd bij de ijsbaan als clubhuis. Het was de bedoeling om dit met vrijwilligers te doen, maar dit lukte niet en daardoor is er een aannemer ingeschakeld. Om dit te kunnen betalen is er een collecte geweest in het dorp voor extra geld.
De pomp bij de ijsbaan is in 1995 geslagen. (97 meter diep). Dit gebeurde twee maal, omdat het de eerste keer fout ging. In 1968 waren al de eerste geluiden voor een pomp, maar het bestuur durfde het niet aan i.v.m. de hoge kosten.
Door de ruilverkaveling in 2009 is de oppervlakte uitgebreid met 1.05 are, zodat de totale oppervlakte nu 3.78.55 ha is.
